АҚШ президенти Дональд Трамп сайланганидан кейин учинчи марта Россия президенти Владимир Путин билан телефон орқали мулоқот қилди. Суҳбатдан сўнг ҳар икки етакчи қисқача баёнотлар берди, бироқ батафсил маълумотлар билан ўртоқлашмади, деб ёзади BBC Russian хизмати.

Путин ва Трампнинг суҳбати тахминан икки соат давом этди. Бу суҳбатдан сўнг Путин журналистларга баёнот берди.

«Мен АҚШ президентига Россия ва Украина ўртасида бўлажак тинчлик шартномаси борасида тўғридан-тўғри музокараларни қайта бошлашни қўллаб-қувватлагани учун миннатдорчилик билдирдим», — деди у.

Унинг сўзларига кўра, Россия Украина билан «Украина бўйича бўлажак тинчлик шартномаси меморандуми» устида ишлашга тайёр.

«Биз АҚШ президенти билан шундай келишдикки, Россия Украина билан меморандум устида ишлашни таклиф қилади ва у тайёр. Унда ҳал этиш принциплари, тинчлик шартномаси имзоланиши мумкин бўлган муддатлар ва ҳоказо масалалар, шу жумладан, мувофиқ келишувга эришилса, муайян муддатга ўт очишни тўхтатиш ҳам кўзда тутилади», — деди Путин.

«Бу ерда асосий масала – Россия ва Украина томонлари тинчликка интилишини кўрсатишлари ва барча томонлар учун мақбул бўладиган мутақобил ечимларни топишларидир», — деган Путин Россия учун энг муҳим нарса — «ушбу инқирознинг илдиз сабабларини бартараф этиш» эканини таъкидлади.

Украина президенти Владимир Зеленский ҳам ушбу суҳбат бўйича муносабат билдирди.

«Санкциялар билан. Россия ўзи бошлаган урушни тугатиши керак ва буни ҳар қандай кунда бошлаши мумкин. Украина ҳар доим тинчликка тайёр», — деб ёзди у Телеграм каналида.

Зеленскийнинг сўзларига кўра, у АҚШ президенти Дональд Трамп билан икки марта — Путин билан суҳбатдан олдин ва кейин гаплашган. Иккинчи суҳбатда Франция, Италия, Германия, Финляндия ва ЕИ етакчилари ҳам қатнашган.

«Икки томонлама суҳбатимиз бошида мен президент Трампга Украина тўлиқ ва шартсиз ўт очишни тўхтатишга тайёрлигини тасдиқладим. Бу таклифни сусайтириш керак эмас. Агар россияликлар ўлдиришни тўхтатишга тайёр бўлмаса, санкциялар кучайтирилиши керак. Россияга босим уни ҳақиқий тинчликка мажбур этади – бу бутун дунё учун очиқ-ойдин», — деди Зеленский.

У, шунингдек, Украина Россия билан натижа берадиган ҳар қандай форматда тўғридан-тўғри музокараларга тайёрлигини қайд этди.

«Туркия, Ватикан, Швейцария – биз барча эҳтимолий майдонларни кўриб чиқяпмиз. Украина бунга ишонтиришга муҳтож эмас. Бизнинг вакиллар ҳақиқий ечимлар қабул қилишга тайёр. Энди Россия томони ҳам шундай натижавий музокараларга тайёрлигини кўрсатиши керак».

BBC мухбири Сергей Горяшко Трамп ва Путин музокаралари ҳақида қуйидаги мулоҳазаларини билдирди:

Трамп ва Путин ўзларининг учинчи телефон суҳбати ҳақида қисқача баёнот берди. Иккаласи ҳам икки соатлик суҳбатдан мамнунлигини билдирди ва бир-бирларини мақташди. Трамп суҳбатнинг «уруғлиги ва руҳияти»ни мақтади, Путин эса Киев билан тўғридан-тўғри музокараларни қайта бошлашдаги ёрдами учун Трампга миннатдорчилик билдирди.

Россия президенти Украина билан тинчлик шартномасига олиб борувчи ҳаракатларга тайёр эканини айтди, Америка президенти эса Путиннинг бу ниятини тасдиқлади ва Россияга уруш тугаганидан сўнг «улкан савдо имкониятлари» ваъда қилди. Бу имкониятларни Украинага ҳам ваъда қилди.

Трампнинг айтишича, Москва ва Киев ўзаро ўт очишни тўхтатиш музокараларини дарҳол бошлашлари керак. Унинг фикрича, бу музокаралар икки давлат ўртасида, воситачисиз ўтиши керак. Аммо аниқ эмаски, Трамп бу билан нимани назарда тутган — томонлар ўтган ҳафта Истанбулда бу жараённи бошлаб юборган эди, лекин ўша учрашувдан сўнг ўт очишни тўхтатиш яқин эмасдек кўринган.

Путин эса Украина билан «бўлажак тинчлик шартномаси бўйича меморандум» устида ишлашга тайёрлигини билдирди. Унга кўра, ушбу ҳужжатда келишув шартлари ва муайян вақтга ўт очишни тўхтатиш масалалари ҳам ўз аксини топади. Бу формулировкада кўпроқ шартлар бор, АҚШ президенти Трамп ва Зеленскийнинг талабларидаги каби шунчаки 30 кунлик танаффус эмас.

Март ойи билан солиштирганда, Путиннинг жамоат олдида тинчлик музокараларига муносабати деярли ўзгармаган. У бу сафар бу ғояни танқид қилмади, «нюанслар»ни санаб ўтмади, аммо яна Россиянинг аниқ позициясини эслатди.

«Биз учун энг муҳими — бу инқирознинг илдиз сабабларини бартараф этиш», — деди Путин, яна аниқлик киритмасдан.

Истанбулда 17 май куни бўлиб ўтган Россия–Украина музокараларидан сўнг Россия делегацияси раҳбари Владимир Мединский томонлар ўт очишни тўхтатиш бўйича ўз таклифларини тайёрлаётганини айтган эди. ОАВ манбаларига кўра, Москва ушбу шартлар ичига бешта украин вилоятини тўлиқ оккупация қилишни киритмоқда (улардан тўрттасини Россия тўлиқ назорат қилмаяпти).

Бу Киев учун мутлақо қабул қилиб бўлмайдиган шарт. Шу боис, ҳозирча тинчлик келишуви яқинлашмаётганга ўхшайди. Путиннинг ёрдамчиси Ушаковга кўра, суҳбатда ўт очишни тўхтатишнинг аниқ муддатлари муҳокама қилинмаган.

Трампнинг изоҳларидан келиб чиқсак, Путин уни урушни тўхтатишга қизиқиш борлигига ишонтирган. Аммо жорий танаффус ҳақидаги ғоя яна ноаниқ муддатга қолдирилди.