Qozogʻiston 70 foiz koʻmirli IES va qozonxonalardan voz kechmoqchi



Qozogʻiston mamlakatdagi barcha elektr energiyasining qariyb 70 foizini taʻʻminlaydigan koʻmir elektr stantsiyalarini bosqichma-bosqich yopishga qaror qildi. Bu issiqxona gazlari chiqindilarini kamaytirish boʻyicha saʻʻy-harakatlarning bir qismi boʻlib, Bokuda boʻlib oʻtgan SOP-29da OTB va Qozogʻiston energetika vazirligi oʻrtasida memorandum imzolandi. Ushbu tashabbus doirasida koʻmirda ishlaydigan ayrim issiqlik elektr stantsiyalarini muddatidan oldin foydalanishdan chiqarish rejalashtirilgan.

Osiyo taraqqiyot banki (OTB) va Qozogʻiston Energetika vazirligi respublikaga issiqxona gazlari chiqindilarini kamaytirishga yordam beradigan oʻzaro anglashuv memorandumini imzoladi, deya xabar beradi OTB.

Bokuda boʻlib oʻtgan Iqlim oʻzgari boʻyicha BMT konferentsiyasi SOP-29 doirasida imzolangan hujjatga koʻra, hamkorlik koʻmirli IESlar faoliyatini toʻxtatish yoki ularni qayta tiklanadigan manbalar yoki boshqa kam uglerodli energiya texnologiyalariga oʻtkazishga qaratiladi.

Dastlab koʻmirda ishlaydigan IES va qozonxonalardan qaysi biri muddatidan oldin foydalanishdan chiqarish uchun eng mos ekanligini aniqlash maqsadida texnik-iqtisodiy asoslash ishlari olib boriladi.

“1,5 daraja haroratda qolish (quyida tushuntirilgan) qazib olinuvchi yoqilgʻidan imkon qadar tezroq toza energiyaga oʻtishni anglatib, OTB dasturi buni har bir mamlakatning energiya va ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish ehtiyojlariga moslashtirilgan tarzda amalga oshirishga qaratilgan. Osiyo-Tinch okeani mintaqasining iqlim banki sifatida biz Qozogʻistonga oʻz iqtisodiyotini adolatli va inklyuziv tarzda karbonsizlantirishda yordam berish vhamd Markaziy Osiyoda toza energiyaga oʻtish jarayonini qanday tezlashtirish mumkinligini koʻrsatish tarafdorimiz”, — dedi OTBning Markaziy va Gʻarbiy Osiyo boʻyicha diretkori Evgeniy Jukov.

Parij kelishuviga binoan, mamlakatlar oʻrtacha global sirt haroratining uzoq muddatli oʻsishini sanoatgacha boʻlgan darajadan (1850-1900 yillarga koʻra) 2 S dan past ushlab turish uchun issiqxona gazlarining global emissiyasini sezilarli darajada kamaytirishga va buni cheklash boʻyicha saʻʻy-harakatlarni davom ettirishga kelishib olgan.

BMT maʻʻlumotlariga koʻra, oʻrtacha haroratning sanoatgacha boʻlgan darajadan 1,5 ° S dan yuqori boʻlishi ilk bor 2015-2016 yillarda qayd etilgan, bu ham texnogen iqlim oʻzgarishi, ham kuchli El Ninʻo tabiiy hodisasi (Tinch okeanining ekvatorial qismida suv yuzasi haroratining oʻzgarishi) sabab boʻlgan. 2023 yil oxiri va 2024 yil boshida ham oylik oʻrtacha global harorat anomaliyalari 1,5 S dan oshdi. Oʻrtacha harorat 1,5 S dan oshadigan birinchi 12 oylik davr 2023 yil fevralʻ - 2024 yil yanvarʻ oylarida sodir boʻldi. 

OTB nafaqat koʻmir elektr stantsiyalarini qurish loyihalariga, balki oʻtish davri sifatida qayta tiklanadigan energiya manbalarini va gaz ishlab chiqarishni qoʻllab-quvvatlashga eʻʻtibor qaratib, atom elektr stantsiyalari qurilishiga ham mablagʻ ajratadi. 

25 milliard tonna koʻmir zaxirasiga ega Qozogʻiston dunyoda sakkizinchi oʻrinda turadi. Respublikadagi barcha elektr energiyasining 70 foizga yaqini arzon koʻmir yoqish hisobiga ishlab chiqariladi. Shu bilan birga, energetika sektori, jumladan, issiqlik va elektr energiyasi ishlab chiqarish Qozogʻistondagi barcha issiqxona gazlari chiqindilarining 80 foizdan ortigʻini tashkil etadi. 

Qozogʻiston oʻzining uzoq muddatli strategiyasining bir qismi sifatida 2060 yilgacha uglerod neytralligiga erishishni rejalashtirmoqda. Bunga qayta tiklanadigan energiya manbalari ulushini 50 foizga oshirish hisobiga erishish kutilmoqda – 2024 yil oxirida bu koʻrsatkich 6 foizni tashkil etdi.

Mavzuga aloqador

Eng ko‘p o‘qilgan

Tavsiya qilingan