Qirol Offa va Islom ramziyligi: Nega ingliz dinorlarida islomiy yozuvlar boʻlgan?
Qirol Offa va Islom ramziyligi: Nega ingliz dinorlarida islomiy yozuvlar boʻlgan?
8-asrda Angliya qiroli Offa zarb qilgan tangalarda "La ilaha illalloh" – "Allohdan oʻzga iloh yoʻq" degan islomiy yozuvlar uchraydi. Nega bunday boʻlgani haqida turli taxminlar mavjud.
1. Musulmonlar bilan savdo
Bu eng ehtimoliy tushuntirishlardan biri. Abbosiylar xalifaligi oʻsha davrda xalqaro savdoda hukmron kuch edi va ularning oltin dinorlari Evropa iqtisodiyotida standart tanga sifatida qabul qilingan. Qirol Offa Islom olami bilan savdo aloqalarini mustahkamlash maqsadida tangalarini islomiy ramzlar bilan bezatgan boʻlishi mumkin.
2. Rim papasiga hurmat
Offa va Rim papasi oʻrtasida murakkab munosabatlar mavjud edi. Baъzi manbalarga koʻra, Offa har yili 365 ta oltin tangani Papalikka oʻlpon sifatida yuborgan. Ehtimol, islomiy yozuvli tangalar shundan dalolat berishi mumkin. Lekin bu holda savol tugʻiladi: Rim papasi nima uchun islomiy yozuvli tangani qabul qilgan?
3. Abbosiylar xalifaligiga taqlid
Britaniyalik tarixchi Genri Blant aytishiga koʻra, Abbosiy dinorlari Evropa podshohlari uchun kuch va barqarorlik ramzi boʻlgan. Masalan, Buyuk Karl xalifa Horun ar-Rashid bilan yaqin aloqalar oʻrnatgan. Shuning uchun, Offa ham musulmonlar kabi boy va kuchli koʻrinishni xohlagan boʻlishi mumkin.
4. Offa musulmon boʻlganmi?
Baъzi tarixchilar Offaning islomni qabul qilgan boʻlishi mumkinligi haqida taxmin qilishadi. Bunga bir necha dalillar keltiriladi:
Islomiy savdogarlar nafaqat savdo qilgan, balki oʻz eъtiqodlarini ham tarqatgan.
Offa dinorlari Abbosiy dinorlariga juda oʻxshash – deyarli bir xil dizaynda zarb qilingan.
Offa hukmronligining keyingi davrida tangalarda xristian ramzlari kamaygan.
Offa haqidagi hujjatlarning yoʻqolishi – bu tarixni qasddan yashirishga ishora qilishi mumkin.
Qirol Offaning islomiy tangalari Abbosiylar davrida Islom dunyosi qudratli kuch boʻlganini tasdiqlaydi. Offa musulmon boʻlganmi yoki shunchaki iqtisodiy manfaatlarni koʻzlaganmi – bu haqda aniq dalillar yoʻq. Lekin uning dinori Islomning Oʻrta asrlar Evropasiga taъsirini yaqqol namoyon etadi.
Mavzuga aloqador
-
Livan soʻnggi 24 soat ichida havodan va quruqlikdan Isroil hujumlariga uchradi. Bu hujumlar natijasida 34 kishi, jumladan, 28 nafar tibbiyot xodimi halok boʻldi, 151 kishi jarohatlandi. Isroil tomonidan ham qurbonlar bor. Jumladan, ijtimoiy tarmoqlarda Gʻazoda oʻldirish uchun bolalarni izlayotgani, 12 yoshli qizni oʻldirganini maqtangan bosqinchi yoʻq qilingani rasman tan olindi.
-
Isroil Gʻazo sektorida bosqinchilik va qirgʻinbarot urushini boshlaganiga 381 kun boʻldi. 24 soat davomida Gʻazo sektori, Iordan daryosining Gʻarbiy sohili hamda butun Yaqin Sharq hududida sodir boʻlgan asosiy voqealar.
